Heeft jouw kind moeite met lezen en/of spellen en gaat het ondanks de hulp niet vooruit? Is de achterstand ten opzichte van klasgenoten groot? Misschien is er sprake van dyslexie.

Dyslexie bestaat!

In de jaren 90 komt de Gezondheidsraad met een rapport naar buiten waarin zij bevestigen dat dyslexie bestaat. Dyslexie heeft de afgelopen jaren veel bekendheid gekregen en is momenteel niet meer weg te denken in het Nederlandse onderwijs. Je kent vast wel iemand met dyslexie, of misschien heb jij het zelf wel? Maar wat is dyslexie precies? En hoe test je dyslexie? 

Stoornis dyslexie

Dyslexie is een hardnekkige stoornis in het lezen en spellen. Iemand kan dyslexie hebben wanneer de extra hulp voor lezen en spellen niet zorgt voor verbetering van de lees- en spellingresultaten. Daarnaast kan de lees- en spellingproblemen leiden tot problemen met andere schoolvakken of tot emotionele problemen zoals onzekerheid en een verminderd zelfvertrouwen.

Dyslexie kent een neurologische basis. De verbindingen in de hersenen verlopen trager en moeizamer bij mensen met dyslexie dan bij mensen zonder deze stoornis. Het omzetten van een letterteken in een klank is bij mensen met dyslexie vertraagd. Daardoor heeft iemand met dyslexie veel meer tijd nodig om goed te kunnen lezen.

In Nederland wordt de definitie en richtlijnen van Stichting Dyslexie Nederland (SDN) aangehouden.

Dyslexie, een specifieke stoornis

Dyslexie is een specifieke stoornis. Dat betekent dat het alleen gaat om de geschreven taal. Een kind met dyslexie kan prima een mooi verhaal schrijven. Het schrijven van teksten zonder spelfouten is echter voor mensen met dyslexie erg moeilijk. Het begrijpen van teksten hoeft niet per se aangetast te zijn. Wel kost het kinderen met dyslexie vaak meer tijd en moeite waardoor de kans op fouten toeneemt.

Lees- en spellingproblemen of dyslexie?

Niet ieder kind met lees- en/of spellingproblemen heeft dyslexie. Lees- en spellingproblemen kunnen ook veroorzaakt worden door slecht onderwijs of het missen van onderwijs vanwege ziekte. Ook wanneer er sprake is van een verstandelijke beperking of hersenletsel, kan niet gelijk gesproken worden van dyslexie bij lees- en spellingproblemen.

Kenmerken van dyslexie

1. Letterkennis

Vaak zijn er in de kleuterklas al aanwijzingen voor dyslexie. Gemiddeld kennen zij minder of geen letters in vergelijking met leeftijdgenootjes. 
Wanneer kinderen in groep 3 leren lezen, kunnen zij moeite hebben met het aanleren van de letters. Het komt ook voor dat na groep 3 de letterkennis (ongemerkt) achter blijft of opvalt omdat kinderen bijvoorbeeld letters verwisselen. Een veelvoorkomend probleem is de verwisseling van de letters b en d. Ook de letters ui, eu en uu zijn vaak lastige klanken voor kinderen met dyslexie.

2. Leestempo of lezen zonder fouten

In een later stadium kan een traag leestempo of veelvuldig fouten maken tijdens het lezen opvallend zijn. Soms maken kinderen gebruik van de context van het verhaal en vullen dan woorden in, zonder dat zij de tekst daadwerkelijk lezen. Dit leidt regelmatig tot leesfouten. 

3. Moeite met een dubbeltaak

Wanneer kinderen twee dingen tegelijk moeten doen, zoals lezen en vragen beantwoorden over de tekst, kan dit voor problemen zorgen. Het lezen van de tekst kost kinderen dan zoveel moeite, dat het niet lukt om zich ook te concentreren op de inhoud van de tekst. 
In sommige gevallen komt dyslexie pas tot uiting wanneer het kind al in het voorgezet onderwijs zit. De leesbelasting is dan namelijk veel groter dan in het basisonderwijs. 

Testen van dyslexie

Dyslexie kan getest worden door een psycholoog of orthopedagoog. Zij kijkt allereerst of er sprake is van een achterstand op het gebied van lezen en/of spellen in vergelijking met leeftijdgenoten en stellen vast dat de hulp die geboden is geen baat heeft gehad. Om de ernst en hardnekkigheid vast te kunnen stellen wordt door de orthopedagoog gezocht naar verklaringen in de fonologie. 

De diagnose dyslexie kan vanaf halverwege groep 4 vastgesteld worden. Kinderen hebben dan 1,5 jaar geoefend met de letters, het lezen en spellen. Daarnaast zijn er drie meetmomenten geweest van het lezen en spellen en kan de ontwikkeling goed in kaart worden gebracht. 

Behandeling van dyslexie

Het hebben van de stoornis dyslexie betekent overigens niet dat een kind niet kan leren lezen en spellen. Er zijn tal van onderzoeken die hebben aangetoond dat met behandeling van dyslexie het lezen en spellen verbetert. Het proces verloopt weliswaar anders en veel moeizamer dan bij kinderen zonder dyslexie. Een dyslexiebehandeling is intensiever dan de hulp die voorheen geboden is en wordt vaak uitgevoerd door een orthopedagoog of psycholoog.

Heb je vragen over dyslexie? Wil je dat er zorgvuldig naar je kind gekeken wordt? Neem dan vrijblijvend contact met mij op.